اعتیاد و اختلال استرس پس از سانحه؛ آسیب‌پذیری یا استعداد پذیری؟

اختلال فشار روانی پس از سانحه‌ (PTSD)، اختلالی است که فرد پس از مواجهه با واقعه‌ی دردناکی از قبیل جنایت، آدم‌ربایی، تجاوز، حوادث مربوط به انفجارهای اتمی و سلاح‌های شیمیایی، جنگ، کشتارهای دسته‌جمعی، مرگ غیر منتظره‌ی یکی از عزیزان، بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل و موارد متعدد دیگری که بسیار ناراحت‌کننده است و در صورت دارا بودن برخی از ویژگی‌های جسمی و روانی به آن مبتلا می‌شود. این اختلال حتی می‌تواند در پی مشاهده، درگیر شدن یا حتی شنیدن یک صدای وحشتناک پدید آید. یکی از اختلالات روان‌پزشکی که هم‌بودی قابل توجهی با PTSD دارد، اختلالات مرتبط با سوء مصرف و وابستگی به مواد می‌باشد. نویسنده در این مقاله به عوامل خطرساز و درمان این هم‌بودی می‌پردازد. در مطالعات مختلف، شیوع PTSD بین سربازان بین 21 تا 80 درصد گزارش شده است. یکی از اقدامات مؤثر در درمان افراد مبتلا، شناسایی اختلالات همراه است که فراوانی و شدت این اختلال را تحت تأثیر قرار می‌دهند (میرزایی و همکاران، 1386). مطالعات متعددی، همراهی PTSD با اختلالات مختلف روان‌پزشکی را نشان داده‌اند که شایع‌ترین این هم‌بودی‌ها، سوء مصرف دارو و الکل (51-80 درصد)، اختلالات خلقی به ویژه افسردگی (26-65 درصد)، اختلالات اضطرابی (30 تا 60 درصد) و اختلالات رفتاری و شخصیتی ضدّ اجتماعی و مرزی (40-60 درصد) گزارش شده است (نات و همکاران، 2000، اسکات و همکاران، 2000).